เสน่ห์ ร้อยปี “ชากแง้ว” เดินชมถนนสายวัฒนธรรมสักการะเจ้าแม่ทับทิมศักดิ์สิทธิ์
ชื่อของตลาดชุมชนจีนโบราณ ชากแง้ว ได้รับการกล่าวขวัญมากขึ้นเรื่อยๆ จากตลาดชุมชนชาวจีนที่ถูกมองข้ามตามกาลเวลา แต่ทว่า ปัจจุบันนี้ไม่มีใครไม่รู้จัก หากเอ่ยว่า ตลาดชุมชนจีนโบราณ ชากแง้ว ที่มีเสน่ห์อันมากล้น ด้วยแรงผลักดันทั้งจากคนในชุมชนเอง องค์กรท้องถิ่น รวมไปถึงแม่แรงที่สำคัญอย่างทาง องค์การบริหารการพัฒนาและพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) โดย สำนักงานพื้นที่พิเศษเมืองพัทยาและพื้นที่เชื่อมโยง โดย อพท. 3 แล้ว ถือได้ว่า การโปรโมทและพัฒนาทำให้ “ตลาดชากแง้ว” ติดตลาด มัดใจนักท่องเที่ยวสำเร็จได้ในชั่วข้ามคืน
ผ่านไปกว่า 3 ปี ณ จุดเริ่มต้นการทดลองเปิดตลาดเป็น ถนนคนเดินตลาดจีนโบราณชากแง้ว เมื่อเดือน พฤษภาคม พ.ศ. 2558 โดยเปิดทุกวันเสาร์ เวลา 16.00 – 21.00 น. ดึงบรรยากาศการซื้อขายแบบชุมชนชาวจีนเข้ามาใส่ อาหารการกินที่ชาวบ้านนำมาขายนั้นก็ล้วนเป็นของขึ้นชื่อที่ถูกปาก อาทิ หมูหยองกรอบ ฮ่อยจ๊อทอด ขาหมู หมั่นโถ่ว ขนมเปี๊ยะกุหลาบ ก๋วยเตี๋ยวหลอดทรงเครื่อง และก๋วยเตี๋ยวเป็ดตุ๋น ถือว่าเป็นอีก 1 อัตลักษณ์ของตลาดจีนโบราณแห่งนี้ แต่ผู้คนหลั่งไหล่เข้ามื่นชมตลาดต่างไม่รู้ว่า ตลาดจีนโบราณชากแง้ว แห่งนี้นอกจากในเรื่องของวัฒธรรมการกิน และเป็นอยู่ของพี่น้องชาวจีนโบราณชากแง้วแล้ว 1 กิจกรรมที่ควรทำเมื่อไปถึงแล้ว นั้นคือ การเดินสำรวจเส้นทางสายวัฒนธรรมเข้าสักการะ เจ้าแม่ทับทิม สิ่งศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของชาวบ้านชากแง้วมานับ ร้อยปี เมื่อกล่าวถึงความศักดิ์สิทธิ์ขององค์ท่านแล้ว ชาวชุมชนชากแง้วจะรู้ทันทีเรื่องของความศักดิ์สิทธิ์และความเมตตาต่อผู้ที่มากราบไหว้ สักการะต่อเจ้าแม่ทับทิมชากแง้วเป็นอย่างไร โดยเฉพาะ ชาวเกษตรกรที่ต้องการผลกำไรทางพืชผลทางเกษตร มักจะประสพความสำเร็จ
เรื่องเล่าและตำนานประวัติของเจ้าแม่ทับทิมตลาดชากแง้ว เดิมที่เป็นศาลเจ้าเล็กๆ หลังคามุงด้วยจากวร้างคลุมจอมปลวกไว้ เมื่อปี พ.ศ. 2455 หรือ ราว 100 ปี ก่อนซึ่งพี่น้องชาวจีนที่อพยพเข้ามาอยู่ทีบ้านชากแง้วในสมัยนั้นให้ความศรัทธามารุ่นสู่รุ่น ต่อมาได้มีคนหาปลาเจอขอนไม้โบราณอายุเก่าแก่ลอยอยู่กลางทะเล จึงนำมาไว้ที่ศาลเจ้า ต่อมาเมื่อปี 2500 มีผู้เฒ่าผู้แก่ได้นำขอนไม้โบราณไปทำการแกะสลักเป็นองค์เจ้าแม่ทับทิมให้พี่น้องชาวจีนและชาวบ้านชากแง้วได้ทำพิธีกราบไหว้ขอพร ปี พ.ศ. 2525 มีร่างทรง อาม๊า ที่เป็นคนทรงเจ้าแม่ทับทิมคนแรกและคนเดียว คือ คุณ กิมฮวย แซ่โค้ว ชาวชากแง้ว ที่เป็นคนทรง เมื่อมีการประกอบพิธีต่างๆในบ้านชากแง้ว แต่ปัจจุบัน คุณกิมฮวย ได้เสียชีวิตไปแล้ว
จากเหตุการณ์หลายๆเหตุการณ์ได้เกิดขึ้นจนเป็นที่ประจักษ์ต่อความศักดิ์สิทธิ์ของเจ้าแม่ทับทิมนั้น ต้องบอกเป็นเรื่องของความเชื่อและศรัทธาของชาวบ้านชากแง้วเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะเหตุการณ์เมื่อช่วงเช้าตรู่ของวันที่ 14 ก.ค. 2547 ได้มีแกงค์ตะเวนขโมยเทวรูปสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั่วภาคตะวันออก และแกงค์โจรนี้ก็ได้มาขโมยเจ้าแม่ทับทิม ไปโดยเหตุการณ์วันนั้นได้ออกอุบายให้คนเฝ้าศาลเจ้า ออกไปก่อนลงมือขโมยองค์เจ้าแม่ทับทิมพร้อมองค์รักษ์ไปจากศาลเจ้าอย่างไร้ร่องรอย สร้างความสะเทือนใจให้กับชาวบ้านชากแง้วเป็นอย่างมากในขณะนั้น ทั้งทางคณะกรรมการศาลเจ้าได้สวดมนต์ภาวนาของให้เจ้าหน้าที่ติดตามจนพบเจ้าแม่ทับทิม แต่ ก็ไร้ร่องรอย จนเหมือนหมดความหวังไป แต่ชาวบ้านชากแง้ว เองยังเชื่อมั่นว่าเจ้าแม่ทับทิมท่านจะกลับมายังที่ศาลเจ้าแห่งนี้เอง ผ่านไปเพียง 16 วัน ช่วงบ่ายของวันที่ 29 ก.ค. 2547 ได้มีชายไม่ทราบชื่อมาจอดรถที่หน้าศาลเจ้าพร้อมแจ้งกับทางคณะกรรมการศาลเจ้าว่า ตร.สามารถจับกุมแกงค์ลักทรัพย์ที่ขโมยองค์เจ้าแม่ทับทิมได้แล้ว อยู่ที่ศาลเจ้าเก่าๆแห่งหนึ่ง ที่บ้านเขาคันทรง อ.ศรีราชา จ.ชลบุรี ให้รีบไปอัญเชิญกลับมา ท่ามกลางความดีใจของชาวตลาดชากแง้วและต้อนรับองค์เจ้าแม่ทับทิมกลับมาอยู่คู่กับชาวชากแง้ว ต่อมาชาวชากแง้วได้หล่อทับองค์จริงไว้ด้านใน และเป็นองค์เจ้าแม่ทับทิมที่เห็นในปัจจุบัน
ต้องบอก องค์เจ้าแม่ทับทิมตลาดชากแง้ว อยู่คู่กับพี่น้องชาวตลาดชากแง้วมาแล้วกว่า 100 ปี ซึ่งเพื่อเป็นการแสดงความเคารพ และอยากให้ผู้ที่เคารพและศรัทธาต่อองค์เจ้าแม่ทับทิม ได้เข้ามาสักการะ ทางคณะกรรมการสมาคมเจ้าแม่ทับทิมตลาดจีนบ้านชากแง้ว ได้มีโครงการที่จะเปิดถนนวัฒนธรรมสู่การสักการะเจ้าแม่ทับทิมขึ้น โดยจะมีการปรับภูมิทัศน์ให้เส้นทางถนนที่เชื่อมต่อจากตลาดถนนคนเดินตลาดจีนโบราณชากแง้ว มายังศาลเจ้าแม่ทับทิมให้ดูสวยงาม และดูน่าเดิน เพื่อให้ผู้คนได้เข้ามากราบไหว้สักการะได้อย่างสะดวกและปลอดภัย ต่อยอดขยายผลดำเนินงานถนนสายวัฒนธรรมในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 ให้เป็นไปตามนโยบายรัฐบาล ที่จะสร้างความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืน ให้กับประชาชนในชุมชนมีความเป็นอยู่ที่ดี สังคม มีภูมิคุ้มกันนำไปสู่การพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน โดยใช้มิติทางวัฒนธรรม สร้างการมีส่วนร่วม นำทุนทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นของชุมชนจีนโบราณบ้านชากแง้วมาสร้างเป็นรายได้ ก่อให้เกิดความเข้มแข็ง และความภาคภูมิใจในมรดกทางวัฒนธรรมของท้องถิ่น สู่การพัฒนาต่อยอดเป็นแหล่งท้องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมได้ในอนาคต ซึ่งทางกรมส่งเสริมวัฒนธรรม ได้จัดสรรงบประมาณสนับสนุนการจัดโครงการถนนสายวัฒนธรรม ตลาดจีนโบราณบ้านชากแง้ว จำนวนเงิน 250,000 บาท เพื่อต่อยอดการจัดงานของชุมชน ซึ่งจัดเป็นประจำทุกวันเสาร์ เวลา 15.00-21.00 น. ภายใต้ความร่วมมือของชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านชากแง้ว
นี้ถือว่าเป็นนิมิตที่ดีที่ทุกภาคส่วนต่างให้ความสำคัญต่อชุมชนที่สามารถต่อยอดการพัฒนาชุมชน โดยใช้มิติของวัฒนธรรมเข้ามามีส่วนร่วม นั้นก็หมายความว่า คนในชุมชนมีความสุข อนุรักษ์วัฒนธรรม ขนมประเพณีส่งต่อถึงลูกหลาน พัฒนาการท่องเที่ยวคนในชุมชนแบบยั่งยืน นับว่า ตลาดจีนชากแง้วจะได้เบ่งบานและพัฒนา สร้างอัตลักษณ์ความเป็นชาวจีนโบราณที่รักษาความเป็นตัวตนให้คนไทย ลูกหลานในอนาคตได้เห็นถึงวัฒนธรรมความเป็นอยู่อย่างที่เป็นมาเมื่อ 100 ปี เสน่ห์ที่ยังอยู่ และเราก็ยังจะเห็นวัฒนธรรมที่หาชมยากแต่ก็ยังมีกลิ่นอายให้เหลือชมอยู่ถึงแม้ว่าโลกจะหมุนไปในโลกอนาคตก็ตาม
และในวันที่ 4 ตุลาคม พ.ศ. 2560 ทางชาวชากแง้ว ก็จะสืบสานประเพณีไหว้พระจันทร์ขึ้นตามความเชื่อศรัทธาของพี่น้องชาวตลาดจีนโบราณบ้านชากแง้ว ขึ้น ใครที่ต้องการไปชมประเพณีดั้งเดิมของพี่น้องชาวจีนก็สามารถเดินทางไปกันได้ที่ตลาดจีนโบราณชากแง้ว ตั้งแต่เวลา 17.00 น. เป็นต้นไป
โดย โมดิจิเลิฟ ^^
